Tết Nguyên Đán là một trong những lễ hội quan trọng và truyền thống nhất của người Việt Nam. Đây là dịp để gia đình tụ tập, thể hiện lòng biết ơn đối với tổ tiên và tận hưởng những giá trị tâm linh đặc biệt. Nguồn gốc, ý nghĩa Tết Nguyên đán là gì? Cùng thpt-nguyenvancu-brvt.edu.vntìm hiểu ngay với bài viết chi tiết dưới đây nhé!

1. Tết Nguyên đán là gì? Tết Nguyên đán được tính từ ngày nào?

Tết Nguyên Đán, còn được gọi là Tết cổ truyền, là một trong những ngày lễ quan trọng nhất của người Việt Nam. Đây là dịp kỷ niệm năm mới và đánh dấu sự thống nhất gia đình. Thuật ngữ “Tết” thường được sử dụng để ám chỉ Tết Nguyên Đán, và nó có nguồn gốc từ tiếng Việt cổ, nghĩa là “Lễ hội sáng mồng một”.

Tết Nguyên đán là gì? Ý nghĩa của Tết Nguyên đán

Tết cổ truyền của người Việt Nam được tính theo lịch Âm, nên thường diễn ra sau Tết Dương lịch. Ngày bắt đầu của Tết Nguyên Đán thường nằm trong khoảng từ cuối tháng 1 đến giữa tháng 2 theo lịch Dương, không bao giờ trước ngày 21 tháng 1 và sau ngày 19 tháng 2. Dịp Tết kéo dài từ cuối năm cũ đến đầu năm mới, thường là 7 đến 8 ngày cuối năm cũ và 7 ngày đầu năm mới (từ ngày 23 tháng Chạp đến hết ngày 7 tháng Giêng).

2. Nguồn gốc của Tết Nguyên đán

Tết Nguyên Đán, bản sắc văn hóa đậm nét của người Việt, có nguồn gốc rồi rào và phức tạp, chịu sự ảnh hưởng mạnh mẽ từ nhiều thời kỳ và nền văn hóa khác nhau. Lịch sử của Tết Nguyên Đán rẽ rạc, đa dạng, và đong đầy câu chuyện đáng kể.

Chịu ảnh hưởng đáng kể từ văn hóa Trung Quốc trong suốt hơn 1000 năm thời kỳ Bắc thuộc. Trong giai đoạn này, nhiều truyền thống và quan niệm của ngày lễ này đã được du nhập và hòa quyện vào văn hóa Việt Nam. Nguồn gốc của Tết Nguyên Đán có liên quan đến đời Tam Hoàng Ngũ Đế và đã thay đổi qua từng thời kỳ. Nhà Hạ ưa màu đen, nên chọn tháng giêng, tức tháng Dần, làm tháng Tết. Nhà Thương ưa màu trắng, nên lấy tháng Sửu, tức tháng Chạp, làm tháng đầu năm. Nhà Chu thích màu đỏ, vì vậy chọn tháng Tý, tức tháng mười một, làm tháng Tết. Mỗi triều đại đều có quan niệm riêng về “ngày giờ tạo thiên lập địa,” và chọn ngày Tết khác nhau.

Thời Đông Chu, Khổng Tử thay đổi ngày Tết vào tháng Dần. Đời nhà Tần, Tần Thủy Hoàng đưa Tết vào tháng Hợi (tức tháng mười). Tuy nhiên, đời nhà Hán, Hán Vũ Đế (140 TCN) lại đặt ngày Tết vào tháng Dần, tức tháng giêng. Từ đó trở đi, không còn triều đại nào thay đổi tháng Tết nữa.

Nguồn gốc

Trong đời Đông Phương Sóc, một triết gia nổi tiếng, Tết Nguyên Đán được giải thích theo quan niệm về sự tạo hóa. Ông cho rằng, ngày Tết là ngày tạo ra con gà, ngày thứ hai là con chó, và cứ tiếp tục với các loài động vật khác. Ngày thứ bảy là khi loài người ra đời và ngày thứ tám đánh dấu sự xuất hiện của ngũ cốc mới. Vì vậy, ngày Tết thường được tính từ mồng một đến mồng bảy.

3. Ý nghĩa của Tết Nguyên đán

Tết Nguyên Đán, dịp lễ cổ truyền của người Việt Nam, mang trong mình nhiều ý nghĩa tượng trưng và đa chiều. Đây không chỉ là một ngày lễ, mà còn là một bức tranh phong phú của những giá trị tinh thần và văn hóa sâu sắc.

3.1 Tết Nguyên đán là thời điểm giao thoa giữa trời và đất

Tết Nguyên Đán là thời điểm đặc biệt thể hiện sự giao thoa giữa trời đất, thần linh và con người. Đây là thời gian tiếp nhận những biến đổi của thiên nhiên qua bốn mùa Xuân, Hạ, Thu, Đông, đánh dấu sự đổi mùa và chu kỳ kinh tế dựa vào nông nghiệp trong quá khứ.

3.2 Tết Nguyên đán là dịp để tỏ lòng thành kính lên ông bà tổ tiên

Đây là dịp quan trọng nhất trong năm, khi mọi thành viên trong gia đình tụ tập để chuẩn bị và cúng ông bà tổ tiên. Gia đình tổ chức những bữa tiệc trang trọng, dâng lên bàn thờ ông bà những mâm cơm và mâm ngũ quả. Qua việc này, mọi người biểu lộ lòng thành kính và tri ân đối với ông bà, mong muốn sự mạnh khỏe và hòa thuận cho gia đình.

Ý nghĩa Tết nguyên đán trên các khía cạnh

3.3 Tết Nguyên đán là ngày may mắn và hy vọng

Tết Nguyên Đán tượng trưng cho sự khởi đầu mới. Đây là thời gian để xua đuổi đi những điều không may trong năm cũ và chào đón những hy vọng mới cho năm mới. Người dân thường thăm chùa để cầu phúc và may mắn trong tương lai.

3.4 Tết Nguyên đán là thời gian để gia đình quây quần bên nhau

Thường là dịp để gia đình quây quần bên nhau. Gia đình là tâm điểm của mọi cuộc tụ tập, nơi mọi người cùng nhau nấu nướng và thưởng thức những món ăn truyền thống. Đây cũng là lúc để con cháu tỏ lòng biết ơn đối với ông bà, cha mẹ, và tận hưởng những phút giây ấm áp bên nhau.

3.5 Tết Nguyên đán là dịp để bày tỏ lòng thành kính tới thần linh

Thể hiện lòng kính trọng đối với thần linh. Việc thờ cúng ông bà tổ tiên và các thần linh là một phần không thể thiếu trong lễ hội này. Người Việt truyền thống tin rằng việc này sẽ mang lại phúc lành và sự phù hộ cho gia đình.

Gia đình hội tụ

3.6 Tết là sinh nhật của mọi người

Ngoài ra, Tết cũng được xem như là sinh nhật của mọi người. Việc mừng thêm tuổi mới thể hiện tình yêu, lòng biết ơn và lời chúc mừng tốt đẹp cho người khác. Đây là thời điểm để tạo thêm những kỉ niệm đáng nhớ và trân trọng những giá trị gia đình.

4. Vì sao được gọi là Tết Nguyên đán?

Từ “Tết” chính là phiên âm của từ “tiết.” Từ “tiết” này có nguồn gốc từ tiếng Hán. Nó đại diện cho thời điểm hay ngày lễ. “Nguyên đán” được hình thành từ “nguyên” có nghĩa là sự khởi đầu hoặc sự sơ khai và “đán” biểu thị buổi sáng sớm. Vì vậy, “Tết Nguyên Đán” có thể hiểu đơn giản là “tiết khởi đầu trong buổi sáng.”

Người Việt thường thân thương gọi Tết Nguyên Đán là “Tết Ta” để phân biệt với “Tết Tây” (Tết Dương lịch). Trong khi đó, người Trung Quốc hiện nay thường gọi Tết Nguyên Đán bằng các từ như Xuân tiết, Tân niên hoặc Nông lịch tân niên.

Một quan điểm khác là Tết Nguyên Đán liên quan đến việc chia thời gian trong năm thành 24 tiết khác nhau trong văn hóa Việt, ứng với mỗi tiết là một thời khắc “giao thời.” Trong số các tiết này, có một tiết quan trọng nhất là tiết khởi đầu của chu kỳ canh tác và gieo trồng, và đó chính là thời điểm của Tết Nguyên Đán.

Sự phát triển của ngôn ngữ làm cho chữ “tiết” được Việt hóa thành “Tết,” và tên gọi “Tết Nguyên Đán” ra đời dưới dạng ngôn ngữ hiện tại.

Vì sao được gọi Tết Nguyên đán

5. Các phong tục tập quán của người Việt trong Tết Nguyên đán

Tết Nguyên Đán, dịp lễ truyền thống của người Việt, được ăn mừng với nhiều phong tục và tập quán đặc biệt. Dưới đây là một số trong những nét độc đáo nhất.

5.1 Cúng ông Công, ông Táo

Trước Tết, vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm, mọi gia đình Việt thường tiến hành việc dọn dẹp căn bếp. Một mâm cỗ đặc biệt được sắp xếp với trái cây, đồ mặn, và con cá chép được phóng sinh. Mục đích của nghi lễ này là để ông Công, ông Táo lên thiên đình để báo cáo về cuộc sống gia đình trong năm qua cho triều đình.

Các phong tục đặc biệt

5.2 Gói bánh chưng, bánh tét

Mùa Tết đến, những gian hàng ngoài chợ đổ đầy các loại lá dong, lá chuối, và ống nứa để phục vụ công việc gói bánh. Bánh chưng và bánh tét, hai loại bánh truyền thống, là một phần không thể thiếu của Tết, dâng lên bàn thờ tổ tiên hoặc làm quà tặng cho người thân và bạn bè. Tại nhiều vùng miền, việc gói bánh trở thành hoạt động gia đình, hàng xóm tập trung lại để gói bánh, luộc bánh, và trò chuyện xuyên đêm, duy trì và truyền thống quý báu này qua các thế hệ.

5.3 Lau dọn nhà, cửa

Lau dọn nhà cửa trước Tết là một phần quan trọng của chuẩn bị cho ngày lễ. Việc này có ý nghĩa loại bỏ đi những điều không tốt của năm cũ để đón chào những điều may mắn và tài lộc trong năm mới. Gia đình thường cùng nhau dọn dẹp và làm mới các vật dụng trong nhà.

5.4 Bày mâm ngũ quả

Mâm ngũ quả là một phần không thể thiếu trong ngày Tết, được dâng lên bàn thờ tổ tiên. Mâm này biểu thị lòng kính trọng và tri ân của con cháu đối với ông bà tổ tiên. Các vùng miền có cách bày trí và loại trái cây khác nhau, nhưng tất cả đều mang ý nghĩa chung: cầu may mắn và bình an cho năm mới.

Gia đình nào cũng cần

5.5 Tảo mộ

Phong tục này diễn ra vào ngày cận Tết Nguyên Đán, khi con cháu tập trung tại mộ của ông bà tổ tiên để làm sạch và thăm viếng. Đây là cách thể hiện sự kính trọng và đạo hiếu đối với ông bà và tổ tiên đã khuất.

5.6 Cúng tất niên

Cúng tất niên là một nghi lễ quan trọng, thường được tổ chức vào ngày 30 Tết để mời ông bà tổ tiên đến ăn Tết cùng gia đình. Đồng thời, nó đánh dấu sự kết thúc của năm cũ và sẵn sàng chào đón một năm mới tràn đầy may mắn và thịnh vượng.

5.7 Xông đất

Sau lễ giao thừa, người đầu tiên bước vào nhà được gọi là “người xông đất.” Người này thường nên hợp tuổi với gia chủ để đảm bảo một năm mới đầy tài lộc và sức khỏe cho gia đình.

Xông đất rất quan trọng

5.8 Chúc tết, mừng tuổi

Mỗi năm mới đến, mỗi người được thêm một tuổi. Vào ngày mồng một Tết, con cháu thường đến mừng tuổi cho ông bà và cha mẹ. Những lời chúc tốt đẹp cùng với những bao lì xì đỏ dành cho trẻ con biểu thị hy vọng vào một năm mới đầy thành công và tài lộc.

6. Tết nguyên đán 2024 vào ngày nào?

Tết Nguyên Đán năm 2024 tức năm Giáp Thìn sẽ rơi vào ngày 30 Tết năm 2024 sẽ rơi vào thứ sáu, ngày 09/02/2024 dương lịch và mùng 1 Tết Nguyên đán Giáp Thìn là 10/02 dương lịch, rơi vào thứ bảy.

Tết nguyên đán 2024 vào ngày nào?

Hy vọng với ý nghĩa Tết Nguyên đán mà YODY vừa gửi đến, các bạn cũng đã có thêm nhiều thông tin hữu ích dành cho mình.