Nhiều người nghĩ rằng “ái kỷ” dùng để chỉ một người luôn coi mình là “trung tâm của sự chú ý”. Tuy nhiên, khái niệm ái kỷ phức tạp hơn thế rất nhiều. Vậy, ái kỷ là gì? Cùng thpt-nguyenvancu-brvt.edu.vntìm hiểu nhé!

1. Ái kỷ là gì?

Ái kỷ, hay còn gọi là narcissistism trong tiếng Anh , là một thuật ngữ mô tả tính cách của những người có xu hướng tự coi mình là trung tâm của mọi sự chú ý. Những người này thường có mối quan tâm quá mức đối với bản thân và luôn tập trung vào nhu cầu cá nhân, đồng thời có khả năng lạm dụng giá trị của người khác.

Ái kỷ là gì?

Khác biệt giữa ái kỷ và rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder – NDP) là NDP là một dạng rối loạn tâm thần. Mặc dù có những đặc điểm giống nhau với người ái kỷ, nhưng ẩn sau vẻ ngoài tự tin là một tâm hồn mong manh và lo sợ về giá trị bản thân.

Để đánh giá xem ai đó có bị rối loạn nhân cách ái kỷ hay không, cần sự theo dõi và kiểm tra từ các chuyên gia tâm thần hoặc chuyên gia tâm lý lâm sàng.

Đối với cách xử lý người ái kỷ, quan trọng nhất là nhận diện các hành vi đặc trưng của họ.

Đông lạnh đến rồi, những mẫu áo phao dưới đây sẽ trở thành người bạn đồng hành không thể thiếu của bạn

2. Nguyên nhân của bệnh ái kỷ là gì?

Thực hiện nay vẫn chưa có minh chứng rõ ràng cho câu hỏi nguyên nhân của bệnh ái kỷ là gì. Tuy nhiên, một số nghiên cứu đã đề xuất rằng nguyên nhân có thể phát nguồn từ yếu tố di truyền. Một phần nhỏ cũng liên quan đến môi trường sống và các vấn đề sinh lý. Ví dụ, việc nhận được sự khen ngợi quá mức, trải qua đối xử không công bằng, hoặc được nuông chiều có thể đóng góp vào vấn đề này.

Nguyên nhân của bệnh ái kỷ là gì?

Ái kỷ sẽ xuất hiện thường xuyên ở nam giới hơn là nữ giới. Phổ biến nhất là độ tuổi dậy thì, vị thành niên.

3. 7 dấu hiệu rõ nét nhất về người ái kỷ

3.1 Có xu hướng nói dối, thổi phồng mọi chuyện

Người ái kỷ thường có xu hướng nói dối không chỉ về những vấn đề cá nhân mà còn mở rộng đến mọi khía cạnh của cuộc sống. Họ khéo léo tạo ra những câu chuyện có lợi cho bản thân, với mục đích bảo vệ hình ảnh mà họ muốn thể hiện ra bên ngoài. Điều này phân biệt họ với những người thao túng tinh thần, người ta nói dối để thiết lập chủ quyền và kiểm soát.

Có xu hướng nói dối, thổi phồng mọi chuyện

Trong khi người bình thường thường cảm thấy xấu hổ và lo lắng khi nói dối, ngược lại, với người ái kỷ, hành động nói dối lại là cách họ giữ được sự bình tĩnh. Họ hiểu rằng họ đang thực hiện hành vi lừa dối, nhưng lại thiếu nhận thức đầy đủ về hậu quả của những hành động này.

3.2 Không bao giờ nhận sai và nổi nóng khi bị phê bình

Không bao giờ nhận sai và nổi nóng khi bị phê bình

Những người ái kỷ thường trải qua tình trạng tự ti mạnh mẽ. Do đó, khi họ bị chỉ trích, phản ứng tức thì của họ thường là tạo ra một vòng quay phòng thủ, thường bằng cách thể hiện sự xung đột hoặc tấn công cá nhân, thay vì chấp nhận trách nhiệm cho các sai lầm của mình.

3.3 Tạo hình ảnh sai về bản thân

Mặc dù tự ti, người ái kỷ vẫn khao khát sự thán phục từ người khác. Vì vậy, họ cảm thấy cần phải ẩn sau một hình ảnh khác biệt với bản thân thực, được gọi là “cái tôi giả” (false-self).

Dấu hiệu của bệnh ái kỷ là gì

Tình trạng này càng trở nên nghiêm trọng với sự lan rộng của mạng xã hội. Người ái kỷ không chỉ cố gắng thu hút sự chú ý trên mạng, mà còn thường sử dụng việc tạo ra tình trạng quấy rối trực tuyến (cyberbullying) như một cách để thể hiện sức mạnh của họ.

3.4 Không tuân thủ luật lệ và vượt qua giới hạn

Người ái kỷ thường thể hiện hành vi phá vỡ quy tắc và chuẩn mực xã hội, như việc chen lấn, không tuân thủ luật giao thông. Điều này không chỉ làm phiền mọi người mà còn tạo ra tình trạng nguy hiểm đối với cộng đồng và chính bản thân họ. Một số người Mỹ không tuân thủ các biện pháp phòng chống COVID-19 cũng có thể được coi là một biểu hiện của sự ái kỷ.

Không tuân thủ luật lệ và vượt qua giới hạn

Ngoài ra, họ thường xuyên bất chấp các giới hạn mà người khác đặt ra, bao gồm tài sản, không gian cá nhân, quan điểm và thời gian. Theo quan điểm của các chuyên gia tâm lý, người ái kỷ thường chủ động bất chấp nguyên tắc để đạt được mục tiêu của họ, kể cả khi đó không phù hợp với các quy định hay nguyên tắc.

3.5 Không bao giờ đồng cảm với người khác

Mặc dù luôn phủ nhận những sai lầm của mình, người ái kỷ lại thường rất tinh tế trong việc chỉ ra khuyết điểm hoặc đổ lỗi cho người khác. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc họ thiếu khả năng thấu cảm. Đúng hơn, họ thường không có đủ khả năng để thể hiện sự thấu cảm của mình. Có những lúc, khả năng thể hiện sự thấu cảm của họ bị chôn vùi dưới bức tường mà người ái kỷ xây dựng để bảo vệ hình ảnh và bản thân của họ.

Không bao giờ đồng cảm với người khác

3.6 Luôn tìm cách thao túng và lợi dụng người khác

Những người ái kỷ thường là chuyên gia trong việc thao túng và tận dụng người khác. Tất cả hành động của họ, từ việc tự xưng là người “biết tuốt,” có khả năng quản lý mọi tình huống đến việc chọn nghề nghiệp, đều nhằm mục đích kiểm soát người khác.

Luôn tìm cách thao túng và lợi dụng người khác

Một biểu hiện đặc biệt của ái kỷ là khi bậc cha mẹ áp đặt ý muốn của họ lên con cái, buộc họ phải sống theo kịch bản mà cha mẹ đã đặt ra, thậm chí là hoàn thành những ước mơ chưa hoàn thành của cha mẹ. Theo tâm lý học gia Michele Leno, “Người ái kỷ có khả năng thể hiện tình yêu thương. Tuy nhiên, tình yêu đó lại mang theo điều kiện và sự yếu đuối, vì họ muốn kiểm soát bạn.”

3.7 Dễ bị lừa

Dường như người ái kỷ thường được xem là “sắc sảo,” nhưng thực tế là họ thường thiếu sự nhận thức. Theo tiến sĩ Sam Vankin, người ái kỷ dễ dàng rơi vào các chiêu lừa đảo về đầu tư hoặc những kế hoạch tương tự. Nguyên nhân chính là họ đã tạo ra một thế giới ảo cho bản thân, nơi họ tự mình là những người toàn năng, được ưu ái và không phải đối mặt với bất kỳ hậu quả nào. Do đó, họ thường gặp thất bại khi cuộc sống thực sự không như họ tưởng.

Dễ bị lừa

Họ thường liều lĩnh vì tin rằng không có thứ gì họ có thể mất, đòi hỏi một cách vô lý vì họ tin rằng mình xứng đáng, và nói dối vì họ cho rằng sẽ không có ai nhận ra. Các quy tắc về cuộc sống của người ái kỷ có thể không luôn chính xác, nhưng họ vẫn tuân thủ chúng, vì họ tin rằng mình không thể sai lầm.

Áo gió nam

4. Điều trị bệnh ái kỷ như thế nào?

Tỉ lệ người mắc chứng ái kỷ không cao, đây không phải là một căn bệnh phổ biến, nhưng đang có xu hướng gia tăng trong thời đại hiện nay.

Rối loạn ái kỷ là một bệnh lý khó chữa trị. Đặc biệt, những người mắc bệnh thường không nhận ra rằng họ cần sự giúp đỡ và hỗ trợ. Không tồn tại bất kỳ loại thuốc nào có thể chữa trị căn bệnh này một cách hoàn toàn. Do đó, phương pháp chính để điều trị thường liên quan đến các biện pháp tâm lý và tư duy.

4.1 Liệu pháp tâm lý cá nhân

Đây là phương pháp điều trị tâm lý, nhằm thúc đẩy tư duy tích cực và khám phá suy nghĩ một cách mở rộng đối với bệnh nhân. Người điều trị phải hướng dẫn bệnh nhân để họ có cái nhìn sâu sắc và tổng thể hơn về bản thân. Điều này bao gồm việc giải thích lý do tại sao bệnh nhân có những suy nghĩ và hành vi cụ thể. Liệu pháp tâm lý cá nhân thường là lựa chọn tốt nhất khi muốn xử lý bệnh ái kỷ.

Liệu pháp tâm lý cá nhân

Sau khi có cái nhìn tổng quan về bệnh, các chuyên gia cũng sẽ khuyến khích và hỗ trợ gia đình, bạn bè của bệnh nhân. Họ sẽ khuyến khích xây dựng mối quan hệ khỏe mạnh và gần gũi để hỗ trợ cải thiện tình trạng sức khỏe tinh thần của bệnh nhân.

4.2 Phương pháp nhận thức hành vi

Nếu bạn chưa biết cách điều trị bệnh ái kỷ là gì, một phương pháp thường được áp dụng là nhận thức về hành vi. Phương pháp này giúp bệnh nhân nhận ra và hiểu rõ về những suy nghĩ và hành vi không lành mạnh của chính mình. Sau đó, họ có thể tự điều chỉnh và thay thế chúng bằng những suy nghĩ và hành động tích cực hơn. Tuy nhiên, phương pháp này không phải lúc nào cũng được bệnh nhân rất nắm bắt, đặc biệt là trong trường hợp của những người mắc phải hội chứng rối loạn nhân cách ái kỷ nặng. Họ thường cảm thấy cách tiếp cận này quá đơn giản và thiếu chi tiết.

Phương pháp nhận thức hành vi

4.3 Dùng thuốc trầm cảm

Bệnh nhân mắc hội chứng ái kỷ thường phải đối mặt với việc mất mát các mối quan hệ, có thể dẫn đến xuất hiện các triệu chứng lo âu và trầm cảm theo thời gian. Trong trường hợp này, bác sĩ thường sẽ hướng dẫn bệnh nhân sử dụng thuốc chống trầm cảm và thực hiện các thay đổi trong lối sống hàng ngày của họ. Mục tiêu là cải thiện chế độ sinh hoạt theo cách khoa học, đồng thời khuyến khích họ tránh xa các tương tác tiêu cực, đặc biệt là trên mạng xã hội.

Dùng thuốc trầm cảm

Một lời khuyên quan trọng cho những người ái kỷ có triệu chứng trầm cảm là thực hiện thiền định thái cực quyền hoặc yoga. Cả hai phương pháp này đều có thể giúp họ tìm kiếm sự tĩnh lặng và hướng tâm lý về những điều tích cực.

5. Cách phòng ngừa bệnh ái kỷ

5.1 Chế độ sinh hoạt

Chế độ sinh hoạt lành mạnh

• Nhìn nhận rộng lớn, hãy tập trung vào những lợi ích của quá trình điều trị.

• Tham gia các buổi trị liệu đúng theo lịch trình và sử dụng mọi loại thuốc theo hướng dẫn.

• Hạn chế hoặc tránh sử dụng rượu, ma túy, hoặc bất kỳ vấn đề sức khỏe tâm thần nào có thể gây nguy cơ.

• Tập trung vào mục tiêu của bạn và duy trì động lực bằng cách nhắc nhở bản thân về những mục tiêu và kỳ vọng tích cực, đồng thời nắm bắt cơ hội để khắc phục mối quan hệ và tìm kiếm sự hài lòng trong cuộc sống.

• Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ về quá trình điều trị.

• Giữ lối sống tích cực, giảm căng thẳng hợp lý.

• Liên hệ ngay với bác sĩ nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào trong quá trình điều trị.

• Thăm bác sĩ định kỳ để theo dõi sự tiến triển và tìm hướng điều trị phù hợp nếu cần thiết.

• Duy trì tinh thần lạc quan và giữ tâm lý tích cực thông qua việc tương tác với người thân, gia đình, thú cưng, hoặc thực hiện những hoạt động giúp giảm căng thẳng và mang lại niềm vui.

5.2 Chế độ dinh dưỡng

Chế độ dinh dưỡng tốt cho sức khoẻ

• Tăng cường chế độ dinh dưỡng đầy đủ và cân đối.

• Tránh sử dụng các chất kích thích, đặc biệt là rượu bia và thuốc lá.

Bên trên YODY đã tổng hợp những nội dung cần thiết để giải đáp cho thắc mắc ái kỷ là gì? Mong rằng qua bài blog này, các bạn đã hiểu rõ về căn bệnh ái kỷ cũng như biết được dấu hiệu nhận biết.