Tết Hàn Thực 3/3 âm lịch là một ngày lễ quan trọng trong phong tục truyền thống của người dân Việt Nam. Vậy Tết Hàn Thực là gì? Nguồn gốc và ý nghĩa của Tết Hàn Thực là gì? Hãy cùng nhau tìm hiểu qua bài viết này của thpt-nguyenvancu-brvt.edu.vnnhé!

1. Tết Hàn Thực là gì?

Tết Hàn Thực, hay còn gọi là Tết Bánh Trôi – Bánh Chay trong văn hóa dân gian, là một lễ hội quan trọng diễn ra vào ngày mùng 3 tháng 3 âm lịch, được biết đến chủ yếu ở Trung Quốc và Việt Nam.

Tết Hàn Thực

Tết Hàn Thực được hiểu đơn giản là “thức ăn lạnh,” và là một trong những ngày lễ truyền thống của Việt Nam. Trong tiếng Hoa, “hàn thực” có nghĩa là “thức ăn lạnh.” Vào mỗi dịp Tết Hàn Thực, truyền thống là mọi người nặn bánh trôi, bánh chay để cúng lên tổ tiên vào ngày 3/3 Âm lịch hàng năm.

Nguồn gốc của Tết Hàn Thực tại Việt Nam có liên quan đến một phong tục từ người Trung Quốc, được truyền bá và duy trì qua nhiều thế hệ. Câu chuyện của nó gắn với thời kỳ Xuân Thu, giữa vua Tấn Văn Công và hiền sĩ Giới Tử Thôi.

Theo câu chuyện, Giới Tử Thôi đã đồng lòng với vua Tấn Văn Công trong việc khổ luyện và nếm mật nằm gai trong mười chín năm. Khi Tấn Văn Công trở thành vua, ông quên mất đến công lao của Giới Tử Thôi. Dù đã được phong thưởng rất hậu, nhưng vì không tham vọng danh lợi, Giới Tử Thôi quyết định rời vương quốc và sống ẩn dật với mẹ trong núi Điền Sơn.

Vua sau đó nhận ra sự quên lãng và gửi người đi tìm Giới Tử Thôi, nhưng ông từ chối quay lại. Để thúc ép ông quay về, vua ra lệnh đốt rừng, nhưng thậm chí khi rừng bốc cháy, Giới Tử Thôi vẫn kiên quyết ở lại với quyết tâm của mình. Ông và mẹ cuối cùng chết cháy trong ngọn lửa.

Đau lòng và thương xót, vua lập miếu thờ và ra lệnh trong dân phải kiêng đốt lửa ba ngày, chỉ ăn đồ nguội để tưởng nhớ Giới Tử Thôi. Tết Hàn Thực không chỉ là một ngày lễ quan trọng mà còn chứa đựng câu chuyện về lòng kiên trì và tận thương.

Năm 2024, Tết Hàn Thực 3/3 âm lịch sẽ diễn ra vào Thứ Năm, 11 tháng 4, 2024 theo lịch dương.

2. Nguồn gốc và ý nghĩa của Tết Hàn Thực

2.1 Nguồn gốc

Tết Hàn Thực liên quan chặt chẽ đến điển tích “Giới Tử Thôi chết cháy” trong thời Xuân Thu. Vua Tấn Văn Công, sau khi bị lưu vong, được Giới Tử Thôi giúp đỡ giành lại ngôi vị. Tuy nhiên, khi vua đoạt lại ngôi báu, ông quên mất công lao của Giới Tử Thôi.

Nguồn gốc của Tết Hàn Thực

Thậm chí khi nhớ ra và tìm ông, Giới Tử Thôi từ chối lĩnh thưởng. Vua hạ lệnh đốt rừng để ép ông phải xuất hiện, nhưng kết quả lại là cả hai mẹ con ông đều chết cháy trong rừng vào ngày mùng 3 tháng 3 âm lịch. Cái chết của ông khiến vua hối hận, lập miếu thờ, kiêng dùng lửa suốt ba ngày, chỉ ăn thức ăn nguội để tưởng nhớ Giới Tử Thôi.

2.2 Ý nghĩa

Tại Việt Nam, Tết Hàn Thực hợp nhất với Tết Bánh Trôi – Bánh Chay và mang ý nghĩa tôn vinh cội nguồn, tổ tiên, ghi nhớ công ơn của những người đã khuất. Trong ngày này, gia đình ngồi bên mâm cơm, chuẩn bị bánh trôi, bánh chay, lễ Phật, cúng gia tiên, thậm chí cúng thần hoàng để bày tỏ lòng thành và tôn kính.

Ý nghĩa của Tết Hàn Thực 3/3

Mâm cúng Tết Hàn Thực đầy đủ nhang, hoa, quả tươi, và trầu cau. Gia đình tránh sử dụng quả có gai góc, hiển nhiên lòng trong sạch của gia chủ khi làm lễ. Bánh trôi, bánh chay không thể thiếu, với số lượng 5 hoặc 3 đĩa bánh trôi và 3 bát bánh chay trên bàn thờ.

3. Tục lệ Tết Hàn thực ở Việt Nam

Tết Hàn Thực ở Việt Nam có tục lệ ăn bánh trôi, bánh chay, đặc biệt là vào ngày mùng 3 tháng 3 âm lịch. Tổ tiên của nước ta đã thực hiện tục này từ thời nhà Lê Trung Hưng (1533 – 1789), như ghi chép của Lê Quý Đôn “Tục nước ta trọng nhất bánh trôi nước, mỗi năm cứ ngày mồng 3 tháng 3 thì làm bánh ấy.”

Bánh chay, bánh trôi

Bánh trôi, bánh chay được làm từ bột gạo nếp, thể hiện đậm nét văn hóa của nền lúa nước. Hình dáng tròn trắng của bánh mang ý nghĩa “uống nước nhớ nguồn”. Bánh trôi tượng trưng cho 50 người con theo mẹ Âu Cơ xuống biển, bánh chay thể hiện cho 50 người con theo cha Lạc Long Quân lên rừng xây dựng cuộc sống hạnh phúc. 

Ngoài bánh trôi và bánh chay, bánh cuốn cũng xuất hiện trong ngày Tết Hàn Thực, có khả năng xuất hiện từ thời nhà Trần và vẫn được duy trì đến ngày nay.

4. Tết Hàn thực cúng gì?

Ngày Tết Hàn Thực, người Việt thường tổ chức lễ cúng gia tiên và lễ Phật với những mâm lễ trang trí đẹp mắt. Bàn lễ được trải một tấm vải đỏ rộng, cúng gồm bánh trôi, bánh chay, trầu cau, nhang, hoa tươi, và trái cây. Theo quan niệm dân gian, lựa chọn số lẻ như 3 hoặc 5 bát bánh thể hiện niềm tin vào sự may mắn và hạnh phúc.

Cúng bánh trôi ngày Tết Hàn Thực 3/3

5. Văn khấn Tết Hàn Thực 2024 chuẩn nhất

Văn khấn Tết Hàn Thực 2024 chuẩn nhất

Tham khảo bài văn khấn Tết Hàn thực được trích theo sách “Văn khấn cổ truyền Việt Nam” của NXB Văn hóa thông tin:

“ Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)

Con lạy chín phương trời, mười phương Phật, chư Phật mười phương.

Con kính lạy Hoàng thiên hậu thổ, chư vị tôn thần.

Con kính lạy ngài bản cảnh thành hoàng, ngài bản xứ thổ địa, ngài bản gia táo quân cùng chư vị tôn thần.

Con kính lạy cao tằng tổ khảo, cao tằng tổ tỷ, thúc bá, đệ huynh, cô di, tỷ muội họ nội họ ngoại.

Tín chủ chúng con là…Ngụ tại…

Hôm nay là ngày 3.3 (âm lịch) gặp tiết Hàn Thực, tín chủ chúng con cảm nghĩ thâm ân trời đất, chư vị tôn thần, nhớ đức cù lao tiên tổ, thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, đốt nén tâm hương, dâng lên trước án.

Chúng con kính mời ngài bản cảnh thành hoàng chư vị đại vương, ngài bản xứ thần linh thổ địa, ngài bản gia táo quân, ngũ phương, long mạch, tài thần giáng lâm trước án chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật.

Chúng con kính mời các cụ tổ khảo, tổ tỷ, chư vị hương linh gia tiên nội ngoại họ… (họ của gia chủ) cúi xin thương xót cho con cháu giáng về chứng giám tâm thành thụ hưởng lễ vật.

Tín chủ con lại kính mời các vị vong linh các vị tiền chủ, hậu chủ ngụ trong nhà này, đất này đồng lâm án tiền, đồng lai âm hưởng, phù hộ cho toàn gia chúng con luôn luôn mạnh khỏe, mọi sự bình an, vạn sự tốt lành, gia đình hòa thuận.

Nam mô A Di Đà Phật (3 lần). “

Trên đây là những thông tin về ngày Tết Hàn Thực là gì cũng như nguồn gốc, ý nghĩa của ngày Tết Hàn Thực 3/3 tại Việt Nam. Theo dõi YODY.VN để cập nhật thêm những thông tin thú vị khác nhé!